Czy przy ustalaniu wysokości opłat za udzielanie przez zakład opieki zdrowotnej zakładowi ubezpieczeń informacji o stanie zdrowia, obowiązują stawki określone w art. 18 ust. 4e ustawy o zakładach opieki zdrowotnej?
Nie, przepis art. 18 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.; dalej jako: u.z.o.z.), a od dnia 5 czerwca 2009 r. zastąpiony przez przepis art. 28 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.; dalej jako: u.p.p.) nie dotyczy zasad wynagradzania za udostępnianie informacji firmom ubezpieczeniowym.
Zakład opieki zdrowotnej nie ma obowiązku wystawiać orzeczeń na wniosek firm ubezpieczeniowych. Firma ubezpieczeniowa może zawrzeć umowę o świadczenie tego typu usług z poszczególnymi lekarzami. Zakład opieki zdrowotnej może też wystawić zaświadczenie odpowiedniej treści bezpośrednio pacjentowi - ubezpieczonemu na jego wniosek i za odpłatnością ustaloną przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej. Wystawianie takich zaświadczeń nie jest świadczeniem zdrowotnym w rozumieniu art. 3 u.z.o.z., natomiast zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.; dalej jako: u.ś.o.z.) zaświadczenia wydawane na życzenie pacjenta, niezwiązane z leczeniem, nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. Na mocy art. 16 u.ś.o.z. wystawianie takich zaświadczeń jest wyłączone z usług zdrowotnych nieodpłatnych i w związku z tym można pobierać za nie opłaty.

Firma ubezpieczeniowa ma prawo wystąpić do zakładu opieki zdrowotnej o udzielenie informacji o stanie zdrowia ubezpieczonego na podstawie art. 22 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151 z późn. zm.; dalej jako: u.d.u.). Zgodnie z art. 22 u.d.u. przesłankami udostępnienia dokumentacji są:
•\wniosek podpisany przez lekarza (wnioski o udostępnienie dokumentacji powinny być zawsze podpisane przez lekarza);
•\pisemne upoważnienie ubezpieczonego lub osoby, na rzecz której jest zawarta umowa ubezpieczenia na udostępnienie dokumentacji.

Zasady odpłatności za udostępnianie informacji firmie ubezpieczeniowej zostały ustalone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu udzielania zakładom ubezpieczeń informacji o stanie zdrowia ubezpieczonych lub osób, na rzecz których ma zostać zawarta umowa ubezpieczenia oraz sposobu ustalania wysokości opłat za udzielenie tych informacji (Dz. U. Nr 71, poz. 654; dalej jako: rozporządzenie). Przywołane rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Wysokość opłat za udzielenie informacji o stanie zdrowia osoby, zgodnie § 5 rozporządzenia, określają wspólnie zakład ubezpieczeń oraz podmiot obowiązany do przekazania informacji, z uwzględnieniem kosztów poniesionych przez ten podmiot, niezbędnych do wytworzenia, przekształcenia i udzielenia informacji.
W praktyce oznacza to, że opłata za udostępnienie informacji jest ustalana w zasadzie swobodnie. W każdym razie nie podlegała ona regulacji art. 18 u.z.o.z. a obecnie art. 28 u.p.p.

Agnieszka Sieńko