Pytanie

Czy podmiot leczniczy, który posiada pomieszczenie prosektorium lub chłodnię, może założyć kamery w tych pomieszczeniach? 

Kto ma prawo monitorowania czynności wykonywanych względem zmarłego?

Odpowiedź

Założenie kamer w pomieszczeniach chłodni lub prosektorium jest dopuszczalne. Krąg osób uprawnionych do monitorowania czynności wykonywanych względem osoby zmarłej ograniczony jest treścią art. 28 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej - dalej u.dz.l., nakładającym na podmiot leczniczy obowiązek należytego przygotowania zwłok z zachowaniem godności należnej osobie zmarłej, może być to więc pracownik podmiotu pouczony o treści obowiązujących w tym względzie przepisów.

  

Uzasadnienie

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że z chwilą śmierci człowiek traci status "pacjenta" w rozumieniu przepisów ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - dalej u.p.p. Zaczynają zaś znajdować zastosowanie przepisy odnoszące się do zwłok ludzkich.

Zgodnie zaś z art. 28 ust. 1 pkt 2 u.dz.l. w razie śmierci pacjenta podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne jest obowiązany należycie przygotować zwłoki poprzez ich umycie i okrycie, z zachowaniem godności należnej osobie zmarłej, w celu ich wydania osobie lub instytucji uprawnionej do ich pochowania, o której mowa w ustawie z 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Stosownie do postanowień § 3 rozporządzenia ministra zdrowia z 10 kwietnia 2012 roku w sprawie sposobu postępowania podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze zwłokami pacjenta w przypadku śmierci pacjenta pielęgniarka sporządza kartę skierowania zwłok do chłodni oraz zakłada na przegub dłoni albo stopy osoby zmarłej identyfikator wykonany z tasiemki, płótna lub tworzywa sztucznego. 

W trakcie postępowania ze zwłokami nie mają więc zastosowania wynikające z art. 20 u.p.p. ograniczenia w monitorowaniu pomieszczeń, wynikające z konieczności zapewnienia pacjentowi intymności przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, tym bardziej, iż czynności wykonywane wobec zwłok nie stanowią świadczeń zdrowotnych (zob.: orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z 18 października 2012 roku sygn. akt BDF1/4900/83/84/12/01). 

Przy wykonywaniu czynności wobec zwłok należy natomiast brać pod uwagę treść art. 262 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny - dalej k.k., zgodnie z którym kto znieważa zwłoki, prochy ludzkie lub miejsce spoczynku zmarłego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Dopuszczalność monitorowania pomieszczeń prosektorium lub chłodni należy więc rozważać przede wszystkim w kontekście uprawnień osób żyjących, czyli pracowników wykonujących czynności służbowe w tych pomieszczeniach. W tym zaś zakresie przyjmuje się, iż pracodawca, który ponosi ryzyko ekonomiczne związane z prowadzoną działalnością i odpowiada z szkody wyrządzone przez pracowników, ma prawo kontrolować nie tylko fakt wykonywania pracy, ale i sposób oraz jakość jej wykonania. Prawo to jest jednak ograniczone w ten sposób, iż kontrola taka dotyczyć winna wyłącznie pracy, nie zaś prywatności pracownika, co jednak w przypadku pracy na terenie chłodni wydaje się być zachowane. 

Krąg osób uprawnionych do monitorowania czynności wykonywanych względem osoby zmarłej ograniczony jest treścią przytoczonego na wstępie art. 28 u.dz.l., a zatem koniecznością zachowania godności należnej osobie zmarłej, co należy uznać za wskazówkę tej treści, by przy wykonywaniu tych czynności nie były obecne osoby nie związane w żaden sposób z osobą zmarłą lub czynnościami służbowymi wykonywanymi wobec zwłok. 

Obecność osób bliskich uprawnionych zgodnie z art. 28 u.dz.l. do odbioru zwłok nie powinna  budzić wątpliwości. Podobnie należy zakwalifikować powierzenie monitorowania pracy prosektorium pracownikowi ochrony lub innej osobie zatrudnionej w ty celu przez podmiot leczniczy, odpowiednio pouczonej o treści art. 28 u.dz.l. oraz art. 262 § 1 k.k. Za niedopuszczalną w świetle art. 28 u.dz.l. należałoby zaś uznać w każdym przypadku obecność (wgląd w obraz z kamery) osób postronnych.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie.

Czytaj inne komentarze tej autorki:

Monitoring w salach szpitalnych nie łamie praw pacjenta>>>

Możliwy jest podział rejestracji elektronicznej na pacjentów z listy oraz kontynuujących leczenie >>>

Zmiany czasu pracy fizjoterapeuty trzeba wprowadzić do umowy lub regulaminu>>>

Na SOR-ze z centralną izbą przyjęć zamiast ordynatora nie może być zatrudniony koordynator niebędący lekarzem >>>

Iwona Kaczorowska-Kossowska

Radca prawny. W 1995 roku ukończyła wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, a następnie w 2001 roku aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Gdańsku. Zawód radcy prawnego wykonuje od 2001 roku. Specjalizuje się w prawie medycznym i farmaceutycznym, w szczególności w zakresie kontaktów lekarz-pacjent i negocjacjach umów i porozumień w sprawach związanych z prowadzeniem podmiotów leczniczych, praktyk lekarskich i aptek. Należy do Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku, jest prezesem zarządu Fundacji Law4Med, która zajmuje się prawnym wspieraniem środowiska medycznego. Prowadzi Kancelarię Prawa Medycznego i Farmaceutycznego w Gdyni. Współpracuje z Okręgową Izbą Lekarską w Gdańsku, Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Szpitali Prywatnych, organizacjami pracodawców i pracowników ochrony zdrowia.