Proszę o wskazanie przepisu nakładającego na pracownika obowiązek przedstawienia pracodawcy wniosku o udzielenie urlopu (wypoczynkowego lub szkoleniowego).
Przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. mówią o wniosku pracownika w sprawie udzielenia mu urlopu wypoczynkowego w kilku sytuacjach:
1) pracodawca ustala plan urlopów biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy (art. 163 § 1 k.p.);
2) na wniosek pracownika jego urlop może być podzielony na części, z których co najmniej jedna powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 162 k.p.);
3) pracownik składa do pracodawcy wniosek, jeśli chce przesunąć termin udzielenie mu urlopu w stosunku do terminu ustalonego w planie urlopów (art. 164 § 1 k.p.);
4) wniosek pracownika jest niezbędny, jeśli chce on by pracodawca udzielił mu urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (art. 163 § 3 k.p.);
5) na wniosek pracownika (żądanie) pracodawca jest obowiązany udzielić mu w terminie przez pracownika wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym (art. 1672 k.p.).
Co do zasady urlop szkoleniowy przysługujący pracownikowi w związku z podnoszeniem przez niego kwalifikacji zawodowych udzielany jest z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 1031 § 1 k.p.). Oznacza to, że wniosek pracownika nie jest w ogóle konieczny, jeśli podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika następuje z inicjatywy pracodawcy. Natomiast jeśli z inicjatywą taką chce wystąpić pracownik, to może to zrobić pisemnie lub ustnie. Ponieważ finalnie w zakresie udzielenia urlopu szkoleniowego strony stosunku pracy zawierają umowę na piśmie, nie jest konieczne aby sam wniosek pracownika był kierowany do pracodawcy także w tej formie (art. 1034 § 1 k.p.).
Urlop wypoczynkowy powinien być udzielony pracownikowi w terminie ustalonym w planie urlopów, który pracodawca ma obowiązek sporządzić na każdy rok kalendarzowy. Przy sporządzaniu planu urlopów jest on zobowiązany zebrać wnioski pracowników dotyczące proponowanych przez nich terminów udzielenia urlopu, choć nie jest tymi wnioskami zasadniczo związany (art. 163 § 1 k.p.). Niezłożenie przez pracownika stosownego wniosku w wyznaczonym przez pracodawcę terminie, uprawnia go do samodzielnego ustalenia terminu urlopu pracownika. Na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia prawidłowego toku pracy w zakładzie pracy, dlatego może on udzielić pracownikowi urlopu w innym terminie niż przez niego wnioskowany, jednak nie powinno to być dokonane zupełnie dowolnie i sprzecznie z oczekiwaniami pracownika. Strony stosunku pracy powinny starać się w tym zakresie wypracować kompromis. Wyjątek stanowią sytuacje wskazane w pkt 4-5. Wówczas pracodawca jest związany wnioskiem (żądaniem) pracownika co do udzielenia urlopu i jego terminu.
W dużych zakładach pracy zwykle praktykuje się pisemną formę wniosków pracowników, choć przepisy Kodeksu pracy tego nie wymagają. W przepisach wewnątrzzakładowych obowiązujących u danego pracodawcy może być określona np. forma pisemna dla tego typu wniosków.
Anna Gotkowska