Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą od 1 lipca 2010 r. płacący składkę do ZUS i US wyjeżdża do usługobiorcy za granicę. Usługa będzie świadczona od dnia 1 sierpnia 2010 r. Do ubezpieczenia przez NFZ wymagany jest formularz E101. Do jego uzyskania konieczne jest prowadzenie działalności minimum przez 2 miesiące.
Jakie są inne sposoby otrzymania z NFZ potwierdzenia ubezpieczenia ważnego na terenie Francji?
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2010 r., po zmianach w przepisach prawa unijnego, może z dniem 1 sierpnia 2010 r. wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie formularza A1, zaświadczającego, że do przedsiębiorcy w okresie oddelegowania stosowane będzie nadal polskie ustawodawstwo z zakresu zabezpieczenia społecznego, w tym z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Formularz A1 zastępuje dotychczas stosowany formularz E101. W sytuacji wyjazdu do pracy na terytorium państwa Unii Europejskiej jeszcze przed dniem 1 sierpnia 2010 r. koniecznym będzie udzielenie przez przedsiębiorcę stosownego pełnomocnictwa do dokonania przez pełnomocnika wszelkich czynności związanych z wystawieniem formularza A1 oraz ze złożeniem wniosku o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego i z jej odbiorem. Równocześnie, dla celów bezpieczeństwa, na okres przejściowy do czasu otrzymania karty EKUZ wydanej na podstawie formularza A1, przedsiębiorca winien złożyć wniosek o wydanie karty EKUZ w związku z wyjazdem turystycznym, jeśli tylko pierwsze dni pobytu we Francji mają taki właśnie charakter.
Dnia 1 maja 2010 r. weszły w życie nowe regulacje prawa unijnego w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych osób delegowanych do pracy poza granicami państwa zamieszkania. I tak dotychczas obowiązujące rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U. UE L 149 z 5.07.1971, str. 2 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego zastąpione zostały nowymi regulacjami. Mowa tu o rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 166 z 30.04.2004, str. 1 z późn. zm.) znowelizowanym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 988/2009 z dnia 16 września 2009 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz określające treść załączników (Dz. U. UE L 284 z 30.10.2009, str. 43) oraz o rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1).
Wśród zasadniczych zmian, objętych treścią pytania, wskazać należy na możliwość delegowania pracownika czy też wyjazd przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą na okres 24 miesięcy bez prawa do przedłużenia tego okresu. Obowiązujące do dnia 30 kwietnia 2010 r. rozporządzenie nr 1408/71 zakładało natomiast delegowanie pracownika za granicę na okres do 12 miesięcy z jednoczesną możliwością przedłużenia o kolejne 12 miesięcy, jeśli tylko z nieprzewidzianych wcześniej przyczyn pracownik musiał pracować za granicą dłużej.

Jednocześnie formularz E101 zastąpiony winien zostać nowym formularzem o symbolu A1. I to właśnie formularz A1 służył będzie do potwierdzania właściwego ustawodawstwa w przypadkach objętych dyspozycjami wynikającym z przepisów rozporządzenia nr 883/2004, a więc w sytuacji świadczenia pracy na terenie państw Unii Europejskiej (również i Francji). Dotychczasowy formularz E101 znajdował zaś będzie zastosowanie wyłącznie w okolicznościach delegowania do krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy. Co najistotniejsze jednak w kontekście przedmiotu zapytania, komisja administracyjna ds. zabezpieczenia społecznego decyzją nr A2 z 12 czerwca 2009 r. (Dz. U. UE C 106 z 24.04.2010, str. 5), dotyczącą interpretacji właśnie art. 12 rozporządzenia nr 883/2004, doprecyzowała, że pracownik musi przynajmniej 1 miesiąc przed oddelegowaniem podlegać polskiemu systemowi zabezpieczenia społecznego; jednocześnie wskazano, iż interpretacja dotyczy orientacyjnych okresów zarówno dla pracowników najemnych jak i osób wykonujących pracę na własny rachunek.

Uwzględniając opisany stan faktyczny oraz przyjmując treść przywołanych wyżej przepisów obowiązującego prawa wskazać należy, iż przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2010 r. i zamierzający udać się do pracy na terenie państwa Unii Europejskiej (Francja) będzie mógł z dniem 1 sierpnia 2010 r. wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie formularza A1, zaświadczającego, że do przedsiębiorcy w okresie oddelegowania stosowane będzie nadal polskie ustawodawstwo z zakresu zabezpieczenia społecznego, w tym z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Na tej podstawie właściwy Oddział Narodowego Funduszu Zdrowia zobowiązany będzie do wystawienia Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Wnioskodawca, dysponując formularzem A1, w przypadku wyjazdu przekraczającego okres 12 miesięcy, może również wnioskować o wydanie przez NFZ dokumentu przenośnego S1.

W sytuacji wyjazdu do pracy na terytorium państwa Unii Europejskiej przed dniem 1 sierpnia 2010 r. jedynym jak się wydaje rozwiązaniem będzie udzielenie przez przedsiębiorcę stosownego pełnomocnictwa do dokonania przez pełnomocnika wszelkich czynności związanych z wystawieniem formularza A1 oraz ze złożeniem wniosku o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego i z jej odbiorem. Równocześnie, dla celów bezpieczeństwa, na okres przejściowy do czasu otrzymania karty EKUZ wydanej na podstawie formularza A1, przedsiębiorca mógłby złożyć wniosek o wydanie karty EKUZ w związku z wyjazdem turystycznym, jeśli tylko pierwsze dni pobytu we Francji będą miały taki właśnie charakter.

Artur Paszkowski