Znowelizowana w 2014 roku ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej wprowadziła konieczność sporządzania map potrzeb zdrowotnych, które następnie są wykorzystywane między innymi przez wojewodów przy wydawaniu opinii o celowości inwestycji. Mapy będą również uwzględniane przy kontraktowaniu świadczeń przez NFZ.
 
Projektując mapy potrzeb zdrowotnych, resort korzystał z doświadczeń Austrii i Francji. W założeniu mapy to obiektywna ocena potrzeb zdrowotnych ludności, której celem jest między innymi ułatwienie planowania inwestycji. Mapy mają również pomóc dyrektorom w ocenie efektywności szpitali, którymi kierują, oraz dadzą im możliwość jednoznacznego porównania swojej placówki do innych.
 
Mapy mają prezentować analizy na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym. Mają one określać obecną i prognozowaną sytuację demograficzną i zdrowotną w odniesieniu do dostępnych zasobów i infrastruktury ochrony zdrowia oraz wskazać obszary wymagające interwencji ze strony państwa.
 
 
 
Analiza demograficzna i epidemiologiczna będzie obejmowała między innymi informacje o strukturze ludności oraz o najczęstszych przyczynach hospitalizacji i zgonów. W mapach znajdą się także informacje o stopniu wykorzystania aparatury medycznej, średnim czasie oczekiwania na udzielenie świadczenia oraz o liczbie łóżek szpitalnych.
 
Docelowo projekty map regionalnych mają być tworzone przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny. Następnie wojewodowie w porozumieniu z Wojewódzką Radą do spraw Potrzeb Zdrowotnych będą oceniali, na ile odzwierciedla ona rzeczywisty obraz województwa.
 
Po korektach mapy ponownie będą przekazywane NIZP-PZH, a następnie zatwierdzać je będzie minister zdrowia. Na podstawie map regionalnych będzie sporządzana mapa ogólnopolska. Docelowo mapy mają być tworzone na 5 lat, ale corocznie monitorował je będzie NIZP-PZH.
 
Wyjątkiem są dwie pierwsze edycje map potrzeb zdrowotnych: na okres trzech lat będzie je przygotowywać resort zdrowia. Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, pierwsze mapy mają być gotowe do 1 kwietnia 2016 roku i będą sporządzone na okres od 30 czerwca 2016 roku do 31 grudnia 2018 roku. Druga edycja map będzie przygotowana do 31 maja 2018 roku (na okres od 1 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2021 roku).
 
Pierwsze dwie edycje map będą dotyczyły jedynie lecznictwa szpitalnego. Jak wyjaśnia dyrektor Departamentu Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia Barbara Więckowska, prywatne lecznictwo szpitalne w Polsce jest znikome, dlatego na podstawie danych NFZ można dość łatwo dokonać analizy na potrzeby map potrzeb zdrowotnych. W przypadku ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) udział prywatnych świadczeń jest znaczący i potrzebne będą między innymi dane dostępne dopiero wraz z uruchomieniem systemu P1 (czyli platformy e-zdrowie, umożliwiającej elektroniczną wymianę informacji medycznych).
 
 
Według Więckowskiej dużym problemem przy sporządzaniu map jest nieprzesyłanie przez placówki pełnych i rzeczywistych danych dotyczących między innymi wykonanych świadczeń i liczby dostępnych łóżek.
- Przypuszczamy, że pierwsze mapy będą dyskusyjne ze względu nie tylko na narzędzia, ale i jakość danych, które mamy w różnych rejestrach - przyznaje.
 
Dodaje, że celem map jest między innymi klarowne definiowanie celów zdrowotnych wynikających z oceny stanu zdrowia społeczeństwa. Mapy mają również dostarczyć szpitalom informacji, w jakie obszary warto zainwestować środki.
- Jest to nowe podejście do tworzenia polityki zdrowotnej; nowe podejście do analizy danych - uważa Więckowska.
 
W ramach projektu finansowanego ze środków unijnych resort zdrowia przygotowuje mapy z zakresu chorób kardiologicznych i onkologicznych. Te dwie grupy zostały wyselekcjonowane, ponieważ stanowią one największe obciążenie systemu ze względu na umieralność i koszty leczenia.
 
- Te mapy, które my teraz tworzymy w ramach projektu unijnego to nie są mapy ustawowe - zaznacza Więckowska. - Nam środki unijne dają możliwość zbudowania dużego zespołu onkologicznego i kardiologicznego i możliwości przeszkolenia w każdym województwie z tych dwóch typów map dyrektorów szpitali, pracowników NFZ; po to żeby zebrać te wszystkie informacje i wątpliwości, żeby można było zrobić korektę narzędzia - wyjaśnia.
 
Szkolenia z zakresu map onkologicznych rozpoczną się w połowie czerwca 2015, natomiast szkolenia kardiologiczne - we wrześniu 2015. Dodatkowe informacje o mapach potrzeb zdrowotnych i szkoleniach znajdują się na stronie http://www.mapypotrzebzdrowotnych.mz.gov.pl. (pap)​