Pytanie
Powiatowe centrum pomocy rodzinie zwróciło się do przychodni z wnioskiem o przekazanie PCPR kopii dokumentacji medycznej oraz karty szczepień dziecka, które znajduje się pod opieką przychodni, a zostało przez PCPR umieszczone w pieczy zastępczej. Lekarz odmówił wydania takiej dokumentacji powołując się na art. 26 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w którym nie wskazano PCPR jako organu uprawnionego do pozyskiwania takiej dokumentacji. Dodatkowo rodzice zastępczy (będący opiekunami prawnymi) nie złożyli w tej sprawie żadnego wniosku i nie uczestniczą w tym postępowaniu. W dalszej korespondencji PCPR ponownie zwrócił się do przychodni z tym samym wnioskiem o przekazanie dokumentacji, powołując się na art. 38a ust. 1 pkt 5 oraz ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w którym zapisano, że PCPR ma prawo do uzyskiwania informacji oraz otrzymywania lub wglądu do wszelkiej dostępnej dokumentacji, w tym prawnej i medycznej, dotyczącej przyjętego dziecka.
Która ustawa ma w tym przypadku zastosowanie?
Czy przychodnia jest zobowiązana do stosowania ustawy o wspieraniu rodziny, pomijając ustawę o prawach pacjenta?
Czy przekazanie dokumentacji jest w tym przypadku konieczne?
Odpowiedź
Tak, udostępnienie dokumentacji medycznej dziecka przez przychodnię jest w tym przypadku konieczne.
Uzasadnienie
Artykuł 38a ust. 1 i 2 ustawy z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - dalej u.w.r.p.z., określa zadania powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, stanowiąc jednocześnie w art. 38a ust. 3 u.w.r.p.z., iż w celu realizacji zadania, o którym mowa w art. 38a ust. 1 i 2 u.w.r.p.z., powiatowe centrum pomocy rodzinie oraz organizator rodzinnej pieczy zastępczej mają prawo do uzyskania informacji oraz otrzymania lub wglądu do wszelkiej dostępnej dokumentacji, w tym prawnej i medycznej, dotyczących przyjętego dziecka.
Ponadto w art. 99a u.w.r.p.z. upoważnia ona także dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej do uzyskania informacji oraz otrzymania lub wglądu do wszelkiej dostępnej dokumentacji, w tym prawnej i medycznej, dotyczących dziecka.
Warto zauważyć, że wraz z wprowadzeniem powyższego zapisu, co nastąpiło na mocy ustawy z 25 lipca 2014 roku o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw zmieniono także treść art. 1121 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 roku - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który stanowi obecnie, iż obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem:
1) umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym;
2) pozbawionym opieki i wychowania rodziców umieszczonym w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do kierującego odpowiednio zakładem opiekuńczo-leczniczym, zakładem pielęgnacyjno-opiekuńczym lub zakładem rehabilitacji leczniczej.
Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje zatem w chwili obecnej swoisty podział przedstawicielstwa ustawowego dziecka znajdującego się w określonej w tym przepisie sytuacji, nie wymieniając jednak ośrodków pomocy rodzinie jako jednostek uczestniczących w tym podziale. Wspomniana wyżej ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw nie wprowadziła zmian do ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - dalej u.p.p., która w zakresie dostępu do dokumentacji medycznej określa w art. 26 u.p.p. krąg podmiotów uprawnionych do dostępu do dokumentacji medycznej.
Zakładając racjonalność ustawodawcy, należy przyjąć, iż wprowadzając tak jednoznaczne prawo powiatowego centrum pomocy rodzinie do dostępu do dokumentacji medycznej nie znalazł on potrzeby modyfikowania zapisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, upatrując w statusie prawnym PCPR bądź to swoistego przedstawiciela ustawowego dziecka, na czas i w zakresie realizacji przez ten ośrodek zadań ustawowych, bądź to uznając za wystarczający zapis art. 76 u.w.r.p.z., zgodnie z którym organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest wyznaczona przez starostę jednostka organizacyjna powiatu lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania na podstawie art. 190 u.w.r.p.z., w tym powiatowe centrum pomocy rodzinie – upatrując w PCPR statusu organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 26 ust. 3 pkt 2 u.p.p. Bez względu jednak na kwalifikację prawną PCPR, należy zauważyć, że podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych działają nie tylko w oparciu o przepisy odnoszące się bezpośrednio do zasad ich funkcjonowania, ale w otoczeniu prawnych ukształtowanym przez wszystkie obowiązujące przepisy prawa. W tym stanie rzeczy, nawet w braku możliwości wskazania szczególnego statusu PCPR jako bądź to swoistego przedstawiciela ustawowego dziecka bądź to organu władzy publicznej (z których oba budzą określone zastrzeżenia prawne).
Należy przyjąć, że ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w zakresie dostępu do dokumentacji medycznej stanowi lex specialis w stosunku do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, co nie pozwala podmiotowi leczniczemu na odmowę dostępu do dokumentacji medycznej PCPR, dysonującemu jednoznacznym przepisem ustawowym upoważniającym je do takiego dostępu.
Czytaj inne komentarze tej autorki:
Inspektor ochrony radiologicznej podlega kierownikowi podmiotu leczniczego >>>
Podmioty bez kontraktu z NFZ nie muszą prowadzić list oczekujących>>>
Na SOR-ze z centralną izbą przyjęć zamiast ordynatora nie może być zatrudniony koordynator niebędący lekarzem >>>
Iwona Kaczorowska-Kossowska.
Radca prawny. W 1995 roku ukończyła wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, a następnie w 2001 roku aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Gdańsku. Zawód radcy prawnego wykonuje od 2001 roku Specjalizuje się w prawie medycznym i farmaceutycznym, w szczególności w zakresie kontaktów lekarz-pacjent i negocjacjach umów i porozumień w sprawach związanych z prowadzeniem podmiotów leczniczych, praktyk lekarskich i aptek. Należy do Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku, jest Prezesem Zarządu Fundacji Law4Med, która zajmuje się prawnym wspieraniem środowiska medycznego. Prowadzi Kancelarię Prawa Medycznego i Farmaceutycznego w Gdyni. Współpracuje z Okręgową Izbą Lekarską w Gdańsku, Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Szpitali Prywatnych, organizacjami pracodawców i pracowników ochrony zdrowia.
Współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie.