Skargę do Trybunału wniósł obywatel Holandii. W 2006 roku skarżący wszedł do przypadkowej szkoły podstawowej, znalazł samotnego ucznia - 8-letniego chłopca - poderżnął mu gardło i zostawił martwego. W postępowaniu karnym w tej sprawie skarżący odmówił jakiejkolwiek współpracy i poddania się badaniom psychiatrycznym.

Mimo to, sąd uznał go za osobę "umysłowo chorą" i nakazał zamknięcie go w szpitalu psychiatrycznym. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż taki stan rzeczy naruszył jego prawo do wolności osobistej, chronione w art. 5 ust. 1 lit. e) Konwencji o prawach człowieka.

Czytaj: ETPCz: przymusowe badanie psychiatryczne naruszyło prawa podstawowe >>>

Trybunał nie zgodził się z argumentami skarżącego i w ogóle nie uznał dopuszczalności jego skargi. Trybunał stwierdził, iż wobec zupełnego braku współpracy ze strony skarżącego, sądy krajowe mogły wyprowadzić swą ocenę w przedmiocie jego poczytalności z innych informacji i dowodów przedstawionych w sprawie. Chodzi tu przede wszystkim o wcześniejszą dokumentację medyczną skarżącego, opinie biegłych psychiatrów sporządzone na potrzeby innych postępowań, opinie biegłych psychologów i psychiatrów sporządzone na podstawie akt obecnej sprawy (włącznie z nagraniami z przesłuchań przeprowadzonych ze skarżącym) oraz ocenę zachowania skarżącego dokonaną przez sam sąd.

Mimo iż psychologowie i psychiatrzy zaangażowani w tę sprawę nie mogli bezpośrednio i szczegółowo przebadać skarżącego, to zgodnie twierdzili, w świetle akt jego sprawy, iż cierpi on na poważne zaburzenia psychiczne. W tym stanie rzeczy oraz w świetle okoliczności i drastyczności czynu, jakiego skarżący się dopuścił, sąd krajowy mógł w uzasadniony sposób stwierdzić, iż skarżący cierpiał na tak poważne zaburzenia psychiczne (jakikolwiek nie byłby ich szczegółowy charakter), że konieczna była jego izolacja w szpitalu psychiatrycznym. Tym samym jego "upośledzenie umysłowe" zostało odpowiednio dowiedzione na potrzeby art. 5 ust. 1 lit. e Konwencji. Artykuł ten nie został zatem naruszony.

Omawiana sprawa ma charakter wyjątkowy, ponieważ na jej kanwie Trybunał wyjątkowo zezwolił na zastąpienie szczegółowego badania psychiatrycznego innymi informacjami i dowodami dostępnymi organom wymiaru sprawiedliwości. Do tej pory Trybunał zawsze wymagał, by "upośledzenie umysłowe" zostało wykazane na podstawie aktualnych badań psychiatrycznych skarżącego - w tej sprawie od wymogu tego odstąpił. Trzeba jednak zauważyć, że w jej okolicznościach stan psychiczny skarżącego nie został ustalony w sposób przypadkowy ani arbitralny. Sąd krajowy zapewnił, iż wszystkie dostępne mu środki dowodzenia oraz informacje zostały wykorzystane dla oceny stanu zdrowia psychicznego skarżącego.



 

Okoliczności zabójstwa popełnionego przez skarżącego były wyjątkowo drastyczne. Żaden z sądów - czy to krajowych, czy międzynarodowych - nie może pozwolić, by w tak poważnej sprawie postępowanie zostało storpedowane przez obstrukcję ze strony oskarżonego.

Tak wynika z decyzji Trybunału z 3 marca 2015 roku w sprawie nr 73560/12, Constancia przeciwko Holandii.