Pytanie
 
W kolejce oczekujących do poradni specjalistycznej jest 1200 pacjentów i co kilka dni pojawiają się jakieś wolne miejsca, bo pacjenci rejestrowali się prawie rok wcześniej.
Czy należy co kilka dni powiadamiać całe 1200 pacjentów o możliwości zmiany terminu?
 
Odpowiedź
 
Zasada prowadzenia list oczekujących w sposób zapewniający poszanowanie zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej skutkuje przyjęciem reguły, zgodnie z którą w przypadku możliwości zmiany terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej na wcześniejszy (np. z uwagi na rezygnację innego świadczeniobiorcy z udzielenia świadczenia), świadczeniodawca winien poinformować kolejnego z listy świadczeniobiorcę o proponowanej zmianie terminu, a w przypadku wyrażenia przez tego ostatniego zgody na zmianę terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej na wcześniejszy, dokonać odpowiednich przesunięć w prowadzonej liście oczekujących.

W sytuacji jednak, gdy zawiadomienie kolejno wpisanych świadczeniobiorców o możliwości skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej we wcześniejszym terminie napotyka szereg trudności organizacyjnych, świadczeniodawca mógłby rozważyć ewentualnie możliwość skorzystania z innego trybu postępowania. Otóż jeśli świadczeniodawca nie zaplanował wcześniej wolnych terminów związanych z obowiązkiem udzielania świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów uprzywilejowanych, czy też znajdujących się w stanie nagłym, to w przypadku rezygnacji innego świadczeniobiorcy z udzielenia świadczenia, świadczeniodawca mógłby "uwolniony" termin przeznaczyć na ewentualną możliwość udzielania świadczeń w stanach nagłych lub na rzecz osób posiadających tytuł "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", a także  inwalidów wojennych i wojskowych oraz kombatantów. Taki sposób postępowania uznać należy za jak najbardziej prawidłowy, pod tym rzecz jasna warunkiem, iż w "uwolnionym" terminie świadczeniodawca nie będzie udzielał świadczeń na rzecz jakichkolwiek innych pacjentów. 
 

Uzasadnienie
 
Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z., świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczenia specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej są udzielane według kolejności zgłoszenia w dniach i godzinach ich udzielania przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Co istotne, jak stanowi art. 20 ust. 5 u.ś.o.z., listę oczekujących prowadzi się w sposób zapewniający poszanowanie zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej oraz zgodnie z kryteriami medycznymi, o których mowa w rozporządzeniu ministra zdrowia z 26 września 2005 roku w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej.

Zasada prowadzenia list oczekujących w sposób zapewniający poszanowanie zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej skutkowała uznaniem przez ustawodawcę, iż w przypadku możliwości zmiany terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej na wcześniejszy (np. z uwagi na rezygnację innego świadczeniobiorcy z udzielenia świadczenia), świadczeniodawca winien poinformować kolejnego z listy świadczeniobiorcę o proponowanej zmianie terminu, a w przypadku wyrażenia przez tego ostatniego zgody na zmianę terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej na wcześniejszy, dokonać odpowiednich przesunięć w prowadzonej liście oczekujących.

Jednocześnie wskazać jednak należy, iż niekiedy z uwagi na termin zawiadomienia przez świadczeniobiorcę o rezygnacji z udzielenia świadczenia, czy o niemożności stawienia się u świadczeniodawcy w pierwotnie zakreślonym terminie oraz liczbę osób wpisanych na listę osób oczekujących na udzielenie świadczenia, zawiadomienie kolejno wpisanych świadczeniobiorców o możliwości skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej we wcześniejszym terminie napotyka szereg trudności. W takich przypadkach rozważyć ewentualnie należy możliwość skorzystania z innego trybu postępowania. Otóż przypomnienia wymaga, iż zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 u.ś.o.z., w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie. Jak stanowi art. 47c u.ś.o.z., osoby, które posiadają tytuł "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", a także inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci, mają prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.

Normy wynikające z przywoływanych przepisów zdają się przesądzać, że świadczeniodawca planując harmonogram udzielania świadczeń w danym okresie rozliczeniowym zobowiązany jest uwzględnić nie tylko okoliczność udzielania świadczeń na rzecz pacjentów pierwszorazowych czy kontynuujących leczenie, ale również "zarezerwować" w harmonogramie przyjęć możliwość udzielenia świadczenia na rzecz osób, które uprawnione będą do skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza wszelką kolejnością.

Odnosząc powyższe ustalenie do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż w sytuacji, kiedy świadczeniodawca nie zaplanował wcześniej wolnych terminów na okoliczność udzielania świadczeń pacjentom uprzywilejowanym czy też znajdującym się w stanie nagłym, w przypadku rezygnacji innego świadczeniobiorcy z udzielenia świadczenia, mógłby "uwolniony" termin przeznaczyć na ewentualną nawet możliwość udzielania świadczeń w trybie art. 19 u.ś.o.z., czy art. 47c u.ś.o.z. Taki sposób postępowania uznać należy za jak najbardziej prawidłowy, pod tym rzecz jasna warunkiem, iż w "uwolnionym" terminie świadczeniodawca nie będzie udzielał świadczeń na rzecz jakichkolwiek innych pacjentów.

Realizacja bowiem w takim czasie świadczenia zdrowotnego na rzecz pacjenta, niebędącego świadczeniobiorcą, o którym mowa w art. 19 u.ś.o.z., czy art. 47c u.ś.o.z., który wcześniej nie oczekiwał w ogóle na liście osób oczekujących, albo nawet oczekiwał, ale wpisany był w dalszej kolejności niż inni świadczeniobiorcy, naruszałaby zasadę sprawiedliwego i równego, dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. Na marginesie powyższych rozważań autor pragnie jedynie zauważyć, iż wątpliwości budzić może wskazana w treści pytania liczba osób oczekujących na liście na udzielenie świadczenia (1200 pacjentów). Jak stanowi bowiem art. 20 ust. 1a u.ś.o.z., na liście oczekujących na udzielenie świadczenia nie umieszcza się świadczeniobiorców kontynuujących leczenie u danego świadczeniodawcy. W konsekwencji należałoby uznać, że wszyscy spośród 1200 pacjentów, jeśli tylko wpisani zostali oni na listę oczekujących, to wyłącznie pacjenci pierwszorazowi, nie zaś kontynuujący leczenie.
 
Czytaj więcej komentarzy tego autora:

Wpis na listę świadczeniobiorców na podstawie oświadczenia ważny trzy okresy sprawozdawcze >>>

Od 1 stycznia 2015 leczenie na podstawie karty onkologicznej bez skierowania >>>

Skierowania lekarskie: wyjaśniamy wątpliwości interpretacyjne >>>

Skierowania lekarskie: podstawy prawne i zakres świadczeń >>>

Lekarz może przepisywać leki refundowane, gdy on lub placówka ma umowę z NFZ >>>


Artur Paszkowski
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu, od 12 lat wykładowca w Katedrze Prawa Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu prawa ubezpieczeń zdrowotnych. Autor kilkudziesięciu artykułów i opracowań. Prowadził szkolenia dla organów administracji państwowej i przedsiębiorców z takich dyscyplin prawniczych jak prawo pracy, prawo cywilne oraz prawo podatkowe. Posiada kilkuletnią praktykę w obsłudze prawnej i podatkowej spółek prawa handlowego. Od trzech lat związany ze służbą zdrowia. Pasjonat kolarstwa, literatury i języków obcych. Współpracuje z wydawnictwem Wolters Kluwer, z Serwisem Prawo i Zdrowie.