Pacjentom przysługuje na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów status konsumentów, niezależnie od tego, czy przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych korzystają z finansowania własnego, czy też publicznego.
Weług autorki należy więc z uwagą przyglądać się wynikom praktycznego zastosowania przepisów tej ustawy, jak też ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, i oczekiwać na rozstrzygnięcia sądów powszechnych i administracyjnych w zakresie rozwiązania ewentualnych przyszłych sporów kompetencyjnych.
Agnieszka Balmas w swoim artykule podejmuje próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w pojęciu zbiorowych interesów konsumentów mieści się pojęcie zbiorowych praw pacjentów, czy są to terminy o odmiennych desygnatach czy są one względem siebie komplementarne.
We wstępie do artykułu autorka przypomina, że prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprawniony jest do prowadzenia postępowania w sprawie naruszenia przez przedsiębiorców zbiorowych interesów konsumentów. Jednak pojęcie przedsiębiorcy jest tutaj szersze od przyjętego w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Obejmuje ono dodatkowo takie podmioty, które organizują lub świadczą usługi o charakterze użyteczności publicznej, niebędące działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów pojęcie konsumenta jest tożsame z definicją konsumenta uregulowaną w art. 221 k.c. Prezes UOKiK czuwa zatem nad zabezpieczeniem zbiorowego interesu osób fizycznych, dokonujących z przedsiębiorcą takich czynności prawnych, które bezpośrednio nie są związane z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą lub zawodową. Celem tej publikacji jest ustalenie, czy pojęcie pacjenta mieści się w pojęciu konsumenta, którego zbiorowe interesy podlegają ochronie przez prezesa UOKiK" - czytamy w artykule.
| Dowiedz się więcej z czasopisma | \\|
 | \\\
Państwo i Prawo \\\
| \\
Autorka podkreśla, że pojęcie pacjenta jest zdefiniowane normatywnie. W myśl przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta4 (dalej: u.p.p.RPP), „pacjentem” jest osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych lub osobę wykonującą zawód medyczny.
"Należy zatem rozważyć, czy pacjent (z przytoczonej definicji) jest jednocześnie konsumentem. W ramach powyższego niezbędne będzie udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy dla ustalenia tejże zależności istotna jest okoliczność, że pacjent dokonuje z podmiotem udzielającym świadczeń zdrowotnych czynności prawnej (zawiera umowę o świadczenie usług medycznych). Zgłębieniu poddana zostanie kwestia, czy forma finansowania świadczeń ma wpływ na wyodrębnienie spośród pacjentów takiej grupy, której będzie przysługiwał status konsumenta, oraz innej grupy pacjentów – niepodlegającej ochronie przez Prezesa UOKiK. A w związku z tym, czy każdy podmiot świadczący usługi zdrowotne będzie posiadał status przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów" - czytamy w artykule,
Autorka przypomina, że zgodnie z art. 24 ust. 2 u.o.k.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności: a) stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 k.p.c.; b) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji; c) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.
Natomiast zbiorowe prawa pacjentów podlegają ochronie wynikającej z innej regulacji niż ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Aktem tym jest ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. W jej świetle za praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów rozumie się: 1) bezprawne zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych; 2) stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu zorganizowanie wbrew przepisom o rozwiązywaniu sporów zbiorowych akcji protestacyjnej lub strajku przez organizatora strajku – mające na celu pozbawienie pacjentów praw lub ograniczenie tych praw, w szczególności podejmowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej.
Cały artykuł pt. "Publiczna ochrona praw pacjentów" jest dostępny w czasopiśmie " Państwo i prawo" nr 4/2016.