Niniejszy komentarz porusza najważniejsze kwestie związane z tą instytucją – zadania i kompetencje rady społecznej oraz jej skład.Nowa ustawa o działalności leczniczej utrzymała istnienie organu doradczego, jakim jest rada społeczna w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Większość uregulowań nowej ustawy jest zbieżna z poprzednio obowiązującą ustawą o zakładach opieki zdrowotnej, wprowadza jedynie kosmetyczne zmiany oraz modyfikuje niektóre obowiązki i uprawnienia tego podmiotu. Niniejszy komentarz porusza najważniejsze kwestie związane z tą instytucją – zadania i kompetencje rady społecznej oraz jej skład.

1. Wstęp
Nowa ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.dz.l. – utrzymała istnienie organu doradczego, jakim jest rada społeczna w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Na mocy art. 204 u.dz.l. rady społeczne publicznych zakładów opieki zdrowotnej stają się z dniem wejścia w życie omawianej ustawy radami społecznymi tych podmiotów. Większość uregulowań nowej ustawy jest zbieżna z poprzednio obowiązującą ustawą o zakładach opieki zdrowotnej, wprowadza jedynie kosmetyczne zmiany oraz modyfikuje niektóre obowiązki tego podmiotu. Radę społeczną nadal powołuje i odwołuje oraz zwołuje jej pierwsze posiedzenie podmiot tworzący podmiot leczniczy. W posiedzeniach rady społecznej w dalszym ciągu uczestniczy kierownik podmiotu leczniczego oraz przedstawiciele organizacji związkowych działających w podmiocie leczniczym.

2. Zadania rady społecznej
Zgodnie z art. 48 ust. 1 u.dz.l. w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami musi być powołana i działać rada społeczna w charakterze organu:
1. inicjującego i opiniodawczego dla podmiotu tworzącego podmiot leczniczy,
2. doradczego dla kierownika podmiotu leczniczego.
Do zadań rady społecznej należy:
1. przedstawianie podmiotowi tworzącemu podmiot leczniczy wniosków i opinii w sprawach:
a) zbycia aktywów trwałych oraz zakupu lub przyjęcia darowizny nowej aparatury i sprzętu medycznego,
b) związanych z przekształceniem lub likwidacją, rozszerzeniem lub ograniczeniem działalności (ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej; tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm. – dalej u.z.o.z. – przewidywała także zadanie związane z opiniowaniem przebudowy zakładu),
c) przyznawania kierownikowi nagród,
d) rozwiązywania stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej z kierownikiem,
e) regulaminu organizacyjnego (jest to nowe uregulowanie wprowadzone przez ustawę o działalności leczniczej),
2. przedstawianie kierownikowi wniosków i opinii w sprawach:
a) planu finansowego, w tym planu inwestycyjnego,
b) kredytów bankowych lub dotacji,
c) podziału zysku;
3. dokonywanie okresowych analiz skarg i wniosków wnoszonych przez pacjentów, z wyłączeniem spraw podlegających nadzorowi medycznemu;
4. opiniowanie wniosku w sprawie czasowego zaprzestania działalności leczniczej;
5. wykonywanie innych zadań określonych w ustawie i statucie.
Poprzednio obowiązująca ustawa o zakładach opieki zdrowotnej przewidywała także, że rada społeczna będzie przedstawiała wnioski organowi finansującemu określony zakres działalności, w którego imieniu rada społeczna wykonuje swoje działania, a także opinie w sprawach zmiany lub rozwiązania umowy o udzielenie publicznego zamówienia na świadczenie zdrowotne. Obecne uregulowanie prawne nie przewiduje takiej kompetencji. Poprzednio obowiązujące przepisy przyznawały radzie społecznej kompetencję do zatwierdzania regulaminu porządkowego podmiotu leczniczego (art. 46 ust. 1 lit. a, ust. 4 i 6 u.z.o.z.). Obecne przepisy przyznają radzie prawo jedynie do opiniowania lub wnioskowania w sprawie regulaminu organizacyjnego podmiotu leczniczego. Co za tym idzie, jeżeli organ tworzący podmiot leczniczy nie zwróci się do rady społecznej o opinię w tej sprawie, rada społeczna może jedynie występować z niewiążącymi wnioskami odnośnie do treści regulaminu organizacyjnego. Zmiany wprowadzone przez ustawę o działalności leczniczej oznaczają, że radzie społecznej zostały odebrane jedyne środki oddziaływania władczego zarezerwowane dla niej przez ustawę o zakładach opieki zdrowotnej: uchwalanie statutu zakładu (który miał być ostatecznie zatwierdzony przez „organ założycielski") oraz zatwierdzanie przygotowanego przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej regulaminu porządkowego. Powyższe oznacza znaczne zmniejszenie roli tego organu w praktyce. Zgodnie z nową regulacją podmiotem wyłącznie uprawnionym do dokonywania zmian w statucie jest podmiot tworzący podmiot leczniczy. To na organie założycielskim ciąży obowiązek dostosowania treści statutu do wymogów zakreślonych ustawą o działalności leczniczej.
(...)

Katarzyna Fortak-Karasińska, Anna Podciechowska