Za zabieg i świadczenie takie przysługuje pacjentowi refundacja w kwocie obowiązującej w kraju opłacania składki zdrowotnej. Tutaj nikt już nie ma wątpliwości, że dotyczy to wszystkich zabiegów, jakimi za granica poddali się polscy pacjenci od dnia 25 października 2013 roku, czyli od chwili wejścia w życie dyrektywy transgranicznej, pod warunkiem, że są refundowane w kraju płatnika i że były to zabiegi lub świadczenia o charakterze ambulatoryjnym, jednodniowym.

Zgodnie z dyrektywą 2011/24/UE; art. 8 ust. 2 uprawnia państwa członkowskie do wymagania od pacjentów, aby uzyskali zgodę na leczenie, zwłaszcza takie, które obejmuje pobyt w szpitalu przez noc lub użycie wysoce specjalistycznej i kosztownej infrastruktury medycznej. Państwo członkowskie może też wymagać od pacjentów uzyskania zgody na leczenie szczególnie ryzykowne dla pacjenta lub ogółu społeczeństwa lub gdy istnieją poważne i konkretne wątpliwości, co, do jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej oferowanej przez podmiot świadczący opiekę zdrowotną.

Komisarz Tonia Borga w imieniu Komisji Europejskiej w interpretacji na zapytanie Adama Bielana, posła do Parlamentu Europejskiego napisała zdecydowanie i wyraźnie, że opieka zdrowotna nienależąca do powyższych kategorii nie może podlegać obowiązkowi uzyskania uprzedniej zgody.

Dyrektywa z uwagi na bezpośredniość jej postanowień, które możliwe są do stosowania wprost, wskazana została jako podstawa do żądania zwrotu kosztów poniesionych przez grupę kilku pacjentów z Polski, którzy poddani zostali zabiegowy usunięcia zaćmy w jednej z czeskich klinik okulistycznych. Z uwagi na miejsce zamieszkania poszczególnych pacjentów – po zgłoszeniu stosownych roszczeń bezpośrednio we właściwych wojewódzkich oddziałach NFZ i uzyskaniu odmowy zwrotu kosztów poniesionych, działająca w imieniu pacjentów Kancelaria KNTM sp.p. w Katowicach wystąpiła na drogę postepowania sądowego, wnosząc o wydanie nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Stosowny nakaz zobowiązujący małopolski oddział NFZ do zwrotu kosztów zabiegu wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami postepowania wydany został przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie. Chodzi o przypadek Józefa Berezy z Krzeszowic pod Krakowem, który wydał  2930 zł za usunięcie zaćmy w klinice NeoVize w Czeskim Cieszynie (plus odsetki liczone od 13 grudnia 2013 roku, czyli od  dnia wykonania zabiegu). Sąd nakazał też zapłacenie 654 zł kosztów postępowania.

Od nakazu tego w przepisanym terminie małopolski oddział NFZ wniósł sprzeciw, co skutkuje skierowaniem sprawy do rozpoznania w postepowaniu zwykłym, w którym dojdzie do przeprowadzenia całościowego postępowania dowodowego. Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach z pominięciem możliwości wydania nakazu zapłaty skierował sprawę do rozpoznania w postepowaniu zwykłym, wyznaczając terminy rozpraw na wrzesień 2014 roku.

Kancelaria KNTM w Katowicach działając w imieniu pacjentów już w lutym 2014 roku przesłała do Komisji Europejskiej skargę na nieprzestrzegania przez Rzeczpospolita Polską prawa wspólnotowego, a to z uwagi na niewdrożenie dyrektywy w przewidzianym terminie do dnia 25 października 2013 roku – podkreśla mecenas Justyna Prus.

Podjęte przez działania mają na celu ochronę praw pacjentów, którzy już w chwili obecnej – na podstawie przepisów dyrektywy – mogą dochodzić poniesionych przez nich w innym państwie członkowskim kosztów opieki zdrowotnej.