Odpowiedź:
Zaprezentowana treść zgody jest nieprawidłowa.
Uzasadnienie:
Treść zgody na działanie medyczne jest zdeterminowana obowiązującym prawem. Artykuł 16 w zw. z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.) - dalej u.p.p., dają wyraźne wskazówki co do zawartości zgody. Zgodnie z powołanymi regulacjami pacjent ma prawo (nigdy obowiązek) wyrazić zgodę na działanie medyczne. W ślad za tym prawem idzie prawo odmowy zgody na konkretne działanie medyczne. Gwoli ścisłości autorka precyzuje, że brak zgody musi być zrównany z odmową jej udzielenia. Naturalnie doskonałą jest sytuacja, gdy pacjent pisemnie odmawia zgody, niemniej z punktu widzenia prawa wystarczający jest brak oświadczenia pozytywnego. Dalej autorka sugeruje, by w takim wypadku dwóch pracowników medycznych opatrzyło swoim podpisem adnotację w dokumentacji medycznej o odmowie wyrażenia przez pacjenta zgody. Opisana w zdaniu poprzednim procedura nie wynika z żadnego przepisu prawa jest jednakże nakazem staranności i dbałości o zabezpieczenie dowodów na wypadek ewentualnego (ostatnio wcale nie rzadkiego) zgłoszenia roszczeń przez pacjenta lub jego rodzinę. Wracając jednak do meritum pytania autorka przypomina, że zgoda na działanie medyczne nie może być zgodą tzw. blankietową. Używając prostszego języka – nie może być to zgoda na wszystko w każdym przypadku. W literaturze przedmiotu powiada się, że zgoda na działanie medyczne musi być zgodą tzw. poinformowaną. Artykuł 16 u.p.p. stanowi wprost, że pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9 u.p.p. Artykuł 9 ust. 2 u.p.p. ustanawia zakres wprost, stanowiąc, że pacjent ma prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. A zatem zgoda musi wskazywać, że dotyczy zabiegu X, po udzieleniu wszelkich wyjaśnień itp. Zgoda blankietowa może być udzielona przez pacjenta tylko i wyłącznie wtedy, gdy pacjent na podstawie art. 9 ust. 4 u.p.p. zrzeknie się swego prawa do informacji. Niemniej jednak i w takim wypadku pacjent musi mieć świadomość jakie procedura niesie ze sobą zagrożenia.
W przypadku SOR autorka ma jednak pewną wątpliwość. Oto SOR ze swej natury jest jednostką systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.) - dalej u.p.r.m., system Państwowe Ratownictwo Medyczne utworzono w celu realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. To zadanie, a ściślej cel, któremu system ma służyć, koreluje z normami prawnymi art. 19 u.p.p. i zawartych w nim odesłań. W stanie bezpośredniego zagrożenia życia w sytuacji, gdy nie jest możliwe uzyskanie zgody działania ratownicze należy podejmować bez jakiejkolwiek zgody. Przyczyny niemożności uzyskania zgody mogą być rozmaite. Oczywiście stan nieprzytomności, nie można jednak zapominać o takich stanach jak panika, histeria, szok, itp. SOR jest jedną z jednostek systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne (art. 32 u.p.r.m.), a zatem komórką z ustawy predestynowaną do działania w stanach nagłych. Tym samym instytucja zgody na działanie medyczne winna uwzględniać ten stan. Niemniej pytanie dotyczyło konkretnej treści i autorka zaprezentowaną treść zgody ocenia negatywnie jako niewystarczającą. Jednocześnie autorka informuje, że nie istnieją żadne szczególnie unormowania dotyczące przekazywania wyników histopatologicznych.
Agnieszka Sieńko, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 10 lutego 2015 r.